‘Armeniasputnik.am’de yer alan habere göre geçen yüzyılın başında Osmanlı İmparatorluğu’nda işlenen Ermeni Soykırımı nedeniyle çok sayıda yetim kalan çocuk, yabancı kadınlar sayesinde kurtuldu. Bu kadınların çoğu, o dönem Batı Ermenistan’a geliyordu. Misyonerler arasında Ermeni yetimler için annelik yapan kadınlar da oldu. Bu bilgileri ‘Sputnik Armenia’ya konuşan Aurora Ődülü kuruluşu yürütme direktörü Hayk Demoyan ve Ermeni Soykırımı Müze-Enstitüsü Vakfı bölüm başkanı Gohar Khanumyan verdiler.

Maria Jacobsen

Danimarkalı Maria Jacobsen, Osmanlı’ya gelen ilk misyonerlerden biriydi. Harput (Mamuret-ül-Aziz) kazasında bulunan yetimhanelerde çalışan Jacobsen, kendi yetimhanesini açmaya karar verdi. 1919’da ABD’ye giden Maria, Ermeni yetimleri için para toplamaya başladı.

İttihatçılar misyonerlere karşı acımasız politika yürütmeye başladı ve Jacobsen bu nedenle Harput’a dönemedi. Binlerce çocuğun Lübnan’a taşındığını öğrenen Maria 1922 yılında oraya hareket etti. Maria Jacobsen, burada Kuş Yuvası yetimhanesini açtı. Maria Jacobsen Ermenice bile öğrendi. 1960 yılında 78 yaşında vefat eden Maria, kendi isteğiyle Kuş Yuvası yetimhanesinin avlusunda gömüldü. 

Frances Willard

ABD’de tanınmış bir feminist olan Frances Williard, 19. yüzyılın ortasında Osmanlı’ya taşındı. Kadın haklarını savunan Frances, önce haremlerde kaçırılan kadın ve çocukları bulmakla meşguldü. Ancak daha sonra 1894-96 yılları arasında işlenen Ermeni katliamlarına tanık olan Williard, bütün Ermeni cemaatine yardım etmeye başladı. Onun verdiği rüşvetler sayesinde birkaç Ermeni ailesi, Suriye ve Lübnan’a taşınabildi.

Clara Barton

Amerikan Kızıl Haç Vakfı’nı kuran 74 yaşındaki Clara Barton ‘Savaş Sahnesi Meleği’ denirdi. 1895 yılında Osmanlı’ya gelen Barton, imparatorluğun Ermeni kentlerinde (Sasun, Muş Diyarbakır) dehşetli katliamlara tanık olarak birkaç sene sonra şöyle yazacaktı: “Bu ne savaş, ne de deprem, çok daha korkunç bir şeydir”.

“Barış içinde ve Savaşta” adlı kitabı yazan Barton, Osmanlı güçleri tarafından harap edilen Ermeni köylerini anlattı. 1912 yılında 90 yaşında gözlerini hayata kapatan Barton’un birçok programı maalesef hayata geçirilemedi.

Gohar Khanumyan’ın anlattıklarına göre birçok misyoner kadın, epey yaşlı olurken vefat etmiştir. Bayan Khanumyan: “Galiba acı, onlara güç veriyordu” diyor.