Madrid İlkelerinin yerini Sevr aldı
Hakob Badalyan, yorumcu.
Artsakh Dışişleri Bakanı Masis Mailyan “Azatutyun” radyosuna verdiği demeçte, Madrid İlkelerinin artık tartışılmadığını söyledi.
Artsakh Devlet Başkanı Arayik Harutyunyan, dün yaptığı açıklamada, önümüzdeki on yılda, bir çözüm olasılığı bulunmadığını ve savaşa hazırlık yapılması gerektiğini söyledi.
Savaş hazırlığının amacı, ünlü bir sözün mantığına göre elbette barıştır.
Ancak Ermeni tarafının, hazırlıkları sayesinde sorunun askeri yollarla çözülmesinin imkânsız olduğunu gösterebildiği zaman Artsakh meselesinde savaş önlenebilecektir.
Erivan ve Stepanakert, 12 Mart 2019’da Stepanakert’te düzenlenen Güvenlik Konseylerinin ilk ortak tarihi toplantısında Madrid İlkelerinden vazgeçtiklerini duyurdular.
Başbakan Nikol Paşinyan, arabulucu eş başkanlara seslenerek, tarafların keyfi yorumlarına yol açmamaları için, ilkeleri açıklamaya çağırdı.
Nikol Paşinyan, ancak tek ve net bir yorum yapılması halinde Ermeni tarafının bu temelde müzakere edip etmeme kararı vereceğini belirtti.
Bunu açıklamak ise neredeyse imkânsızdır, çünkü Madrid ilkeleri duruma bağlı olarak şu veya bu mantık altında işleyebilen “keyfilik” ilkeleridir.
Ancak Nisan 2016 savaşından sonra, özellikle de Kazan planı çerçevesinde müzakere edileni Serj Sarkisyan’ın dile getirmesinden sonra, bu prensiplerin kullanım umudu kalmadı.
Dört günlük Nisan çatışmalarının ardından bu konu hakkında konuşan Sargsyan, müzakere ettiklerine yönelik kamuoyunda kızgınlık ve öfke yaratarak meseleyi kapatmaya çalıştı.
Elbette sonradan dış bilgi ve propaganda yardımıyla Ermenistan’da olağanüstü hal yaratmaya ve halkın öfkesini müzakere ettiği konudan çok Serj Sarkisyan’a yöneltmeye çalıştıkları açıktı.
Böylece Viyana gündemini etkisiz hale getirmeyi başardılar.
Ancak, Madrid-Kazan planının, belki de Kadife Devrim nedeniyle gerçekleştirilmesi mümkün olmadı.
Mesele şu ki, Azerbaycan bir şeye hazırlanıyor gibiydi ve Ekim 2018’deki bir sonraki cumhurbaşkanlığı seçimi, görünüşe göre gelecek için ellerini serbest bırakmak için Aliyev tarafından altı ay önceye, Nisan 2018’e alındı.
Ancak Nisan 2018’de Ermenistan’da Kadife Devrim gerçekleşti ve durum tamamen değişti.
Aliyev, durumu değerlendiremedi ve zamanı kaçınılmaz çıkmazdan ve zaman darlığından kurtulmak için kullanamadı, ta ki Temmuz 2020’de yeniden şantaja dönmek amaçlı güçlü karşı saldırıya kadar.
Bundan sonra Türkiye, çatışmaya kendisinin taraf olduğunu ilan etti.
Türkiye’nin bu açıklaması, Madrid İlkelerinin artık “Ermeni-Türk” ilkelerinden ziyade “Ermeni-Azerbaycan” ilkeleri olduğu için, fiili olarak artık var olmadığını belirlemekteydi.
Ermeni-Türk sorununun ilkeleri, tamamen farklı bir şehir olan Sevr’de, 1920 Antlaşması ile oluşturulan bir belgede kayıtlıdır.
Türkiye, dünyanın kendisini Sevr’le karşı karşıya getirmekte olduğunu açıkça ilan etmektedir.
