Siyaset bilimci Robert Ğevondyan’a göre, bölgesel süreçlerdeki Rus-Türk anlaşmaları Minsk Grubu’nu atlıyor, ancak açıklamalarda Minsk Grubu’na bağlılıklarını sürdürüyorlar. Minsk Grubu’nun engellenen faaliyetlerinin yeniden başlatılması ihtiyacı, uluslararası aktörlerin Artsakh meselesinin tartışılmasının gündeminde olacak ve Almanya’nın telefon görüşmelerine dahil olması, Minsk Grubu’nun formatının yeterli olmadığını gösteriyor.
Siyaset bilimci Robert Ğevondyan. “Avrupa daha fazla müdahil olmaya çalışıyor, çünkü sadece Fransa’nın çabaları açıkça yeterli değil ve her şeyden önce Azerbaycan’ın konumu nedeniyle Minsk Grubu formatında süreçlerin yeniden başlaması biraz engellendi. Batı, payını artırmak için Almanya’yı sürece dahil etmeye çalıştı” dedi.
Siyaset bilimci Edgar Vardanyan, Artsakh meselesinin uluslararası hale getirildiğini ve Avrupa Birliği’nin kilit ülkelerinden biri olan Almanya’nın sürecin dışında kalamayacağını düşünüyor. Son sınır olaylarının bölgeyi uluslararası oyuncular için daha önemli hale getirdiğini söylüyor.
Biden ve Erdoğan, 14 Haziran’da Brüksel’de yapılacak NATO zirvesi çerçevesinde Dağlık Karabağ, Suriye, Afganistan ve İran ile ilgili tartışacak. Rus-Amerikan zirvesi 16 Haziran’da Putin-Biden görüşmesi gerçekleşecek. Siyaset bilimciler de bu toplantıda Artsakh meselesinin tartışılmasını dışlamazlar. Robert Ğevondyan’a göre ABD, “Trumpizm”in yıkıcı sonuçlarından aklını başına toplamaya ve farklı bölgelere dönmeye çalışıyor ve Ermenistan, çıkarlarının olduğu yerde çıkar alanını bulması gerekiyor.
“Siyasi süreçlerin uygulanmasından sonra bölgemizde ortaya çıkan sonuçlar, hem Rusya’nın hem de Türkiye’nin çıkarlarıyla bir ölçüde örtüşmektedir. ABD bu süreçte kendi rolünü oynamaya ve kendi çıkarlarını geliştirmeye çalışıyor. Ğevondyan, “Ne yazık ki, Ermenistan bu konuda öznelliğini biraz kaybetti ve çıkarlarımızı diğer oyuncuların çıkarlarını aşma alanına yerleştirmenin ne kadar mümkün olacağını görmek için sadece bekleyebiliriz” diyor.
Nikol Paşinyan, gergin sınır durumunu çözmek için uluslararası gözlemcilerin Ermenistan-Azerbaycan sınırına konuşlandırılmasını önerdi. Ghevondyan’a göre, Başbakan vekilinin önerisi tartışma konusu olabilir, ancak uygulanma şansı yok.
Bunun nedeni bölgede artan Rus-Türk etkisidir. Robert Ğevondyan, “Ermeni hükümeti bu teklifi yapmakla bir süreç başlatma niyetinde değil, sürecin gerçek lehdarının kim olduğunu dünyaya göstermek istedi” dedi.
“Uluslararası gözlemcilerin konuşlandırılması inanılmaz görünüyor, özellikle Azerbaycan’dan gelen tepkiler genel bir barış anlaşması olması gerektiği yönünde. Ğevondyan, “Açıkçası, bu tür sektörel çözümlere yer bırakmayan Azerbaycan’ın çıkarları dikkate alınarak” diye açıklıyor.
Siyaset bilimcilere göre, bölgede Rus-Türk kayırmacılığı hüküm sürüyor ve süper güçlerin liderlerinin tartıştıkları ne olursa olsun, Ermenistan jeopolitik çıkar çatışması alanında kendi çıkarlarını ilerletmelidir.
