ABD bölgeye dönüyor
Gürcistan’ı ABD’nin ana ortağı ve Azerbaycan’ı da büyük ortak olarak nitelendiren, Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Dışişleri Bakan Yardımcısı Vekili Philip Reeker, Gürcistan ve Azerbaycan ziyaretleri sonrasında Yerevan’da.
Üst düzey ABD’li diplomatın Ermenistan’daki gündemi nedir?
Yeni ABD yönetiminin temsilcilerinin ziyaretleri ABD’nin bölge politikasında bir değişiklik anlamına mı geliyor?
ABD ve Avrupa, bölgesel süper güçlerin tek başlarına veya üzerinde anlaşmaya varılmış yeniden dağıtımlar yapma hakkını önlemeye çalışarak bölgeye geri dönüyor.
Siyaset bilimci Robert Ğevondyan’a göre konu, sonuçları Artsakh savaşında görülen Rus-Türk anlaşmalarıdır.
Siyaset bilimciye göre, Avrupa ve Avrasya İşlerinden Sorumlu Müsteşar Yardımcısı Philip Reeker’in Azerbaycan ve Ermenistan’a yaptığı ziyaret, ABD’nin, diğer aktörlerin bölgeye girişini engelleyen “izolasyon” politikasını değiştirdiğini kanıtlıyor. .
“Rusya ve Türkiye, Ermenistan’ın çıkarlarını hesaba katmadan kendi çıkarlarını kabul ederek, gerçekleştirebildiler.
Azerbaycan’ın çıkarlarını da hesaba katmayacaklardı, ancak süreçler öyle bir şekilde ilerledi ki, Rus-Türk anlaşması Azerbaycan’ın çıkarınaydı ve bundan Azerbaycan kazandı.
Bugün durum farklı․
O dönemde katılabilecek, ancak ABD pozisyonu nedeniyle dışlanan kuvvetler ve merkezler daha aktif hale geldi.
Dışişleri Bakan Yardımcısı’nın ziyareti, bölgedeki diğer süper güçlere tek başına yeniden şekillendirme fırsatı verilmeyeceğini gösteriyor”,- dedi Ğevondyan.
Ermenistan’ın egemen topraklarının Azerbaycan tarafından işgal edilmesinin ve yeni ABD yönetimi tarafından mahkûmların yasadışı olarak tutuklanmasının ardından “907 sayılı Kararın” uzatılmasını Bakü, “cezasız bir şekilde hareket etmek için yeşil ışık” olarak görebilir.
“907 sayılı Kararın” uzatılması, Washington’un Azerbaycan’a askeri de dâhil olmak üzere doğrudan yardım sağlamaya devam edeceği anlamına geliyor.
ABD’nin bir eliyle açıklamalar şeklinde Azerbaycan’ı ihtar ettiği, diğer eliyle de desteklemeye devam ettiği ortaya çıkmaktadır.
Siyaset bilimci Robert Ğevondyan’a göre Azerbaycan’ı kendi çıkarları için önemli kabul eden ABD, Ermenistan ile Azerbaycan’ı eşitlemeye devam ediyor.
“Bu açıklamalarla Ermenistan’ın talepleri adil kabul ediliyor ve ABD, esirlerin iadesini talep ediyor, öte yandan 907 sayılı kararın bir yıl süreyle askıya alınarak, askeri satış izninin devam etmesi ABD’nin çıkarınadır.
Bu yüzden bu adımları atıyorlar.
Her ikisi de ABD’nin çıkarına olduğu için bunları çatıştırmaya gerek yok”,- diyor Gevondyan.
Siyaset bilimci Edgar Vardanyan’a göre ise, en azından ifadeler açısından, ABD’nin eşitlik işareti koymakta bir sakıncası yok, çünkü askerlerin geri çekilmesi ve esirlerin geri verilmesi açıklamalarının kime atıfta bulunduğu açıktır.
“Eşitlik sorunu yoktur, ancak ABD’nin hem Azerbaycan hem de Ermenistan ile eşit derecede iyi ilişkilere sahip olmakla ilgilendiğini belirtmek gerekir.
Azerbaycan söz konusu olduğunda, Azerbaycan’ın ortak olması, örneğin yasadışı uyuşturucu sevkiyatı için bir geçiş ülkesi olmasına izin vermemesiyle ilgileniyor”,- demektedir Vardanyan.
Siyaset bilimciye göre, 9 Kasım açıklaması, Batı’nın mevcut çıkarlarıyla çelişmekte olmakla birlikte, imzalanma aşamasında, eski ABD yönetiminin ilgisi pek görünmemekteydi.
Üçlü açıklamada ise, Batı için gerçekleşmesi açısından önemli olan noktalar bulunmaktadır.
“Bu noktalardan biri mahkûmların dönüşü, diğeri ise, altyapının açılmasıdır.
Reeker’in temsil ettiği ABD, Azerbaycan’a içeriden veya dışarıdan baskı yapmaya çalışacak, kendi çıkarlarını gözetme sürecinde ilerleme bile olabilir, çünkü Ermenistan’ın egemen topraklarının kırmızı çizgi olduğu konusunda Batı ile Rus-Türk ittifakı arasında bir fikir birliği var gibi görünüyor, demektedir Ğevondyan.
Siyaset bilimci Edgar Vardanyan, Minsk Grubu’nun yeniden çalışması konusunun ABD’nin bölgeye yaptığı ziyaretin de gündeminde olduğunu söyledi.
Ona göre Azerbaycan’a, sorunun nihai çözümünün Minsk Grubu olmadan imkânsız olduğu anlatılacaktır.
Vardanyan, blokajın kaldırılması konusunda da görüşmeler olacağını söylüyor.
“ABD, yolları açmakla ilgileniyor, ancak bu sürecin Batı’nın çıkarlarına aykırı olarak veya Rusya veya Türkiye egemenliğinde olmamasını sağlamaya çalışacak.”
Bu arada siyaset bilimci Robert Ğevondyan’a göre, blokajın kaldırılması konusu gelecekte ele alınacaktır ve şimdilik ABD, Avrupa ve İran gibi yeni oyuncular, Türk-Azerbaycan ikilisi karşısında yalnız kalmamak açısından Ermenistan için bir fırsat yaratacaktır.
