Gurbanguly Berdimuhamedov, “Türk Konseyi”nin kuruluşunun temellerini atan sözde “Nahçıvan Anlaşması” Ekim 2009’da imzalandığında, ittifaka katılmaktan kaçınarak, bunu ülkesinin tarafsız statüsü olarak açıklamıştı. Ancak yıllar sonra kararını yeniden gözden geçirdi. İstanbul’daki zirvede Türkmenistan’ın Türk Devletleri Örgütü’ne gözlemci olarak alınmasına karar verildi.
Bu, birçok analist için sürpriz oldu. Türkmen siyaset bilimci Serdar Aytakov, Aşkabat’ın Türk ittifakında kendini pek rahat hissetmeyeceğini belirtiyor.
“Türkmen makamları Türk Konseyi’ne büyük bir dikkatle giriyor. Birincisi, Ankara ve Bakü’nün kategorik olarak Azerbaycan’ın Karabağ savaşındaki faaliyetlerine destek talep etmesinden hoşlanmazlar. Aytakov, “Türkmenistan’ın Ermenistan ile tarihsel olarak sıcak ilişkileri var ve Aşkabat, Azerbaycan ve Türk yetkililer yüzünden bu ilişkileri bozmak istemiyor” dedi.
Yine de Berdimuhamedov, İstanbul Deklarasyonu’nu hiçbir çekince koymadan imzaladı. Böylece Türk dünyasının Macaristan’ın yardımıyla sadece batıya değil, Türkmenistan sayesinde doğuya da aktif olarak genişlediği ortaya çıkıyor.
Kendi kendini ilan eden ve Ankara dışında hiç kimse tarafından tanınmayan Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin Türk İşbirliği Teşkilatı’na kabulü ise ayrı bir konu. Recep Tayyip Erdoğan, örgütü Kuzey Kıbrıs’ı “meşrulaştırmak” ve siyasi izolasyondan çıkarmak için kullanmak istediğini gizlemiyor.
Erdoğan zirvede yaptığı konuşmada şunları söyledi: “Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ni yakın gelecekte saflarımızda görmeyi içtenlikle istiyoruz. Bu gerçekleştiğinde, organizasyonumuz daha da zenginleşecek. Türk Konseyi’nin Kuzey Kıbrıs Cumhuriyeti’ne yönelik ablukanın kaldırılmasına katkı sağlamasını umuyoruz” dedi.
Görünüşe göre bir sonraki zirve, Kıbrıs’ın işgal altındaki bölgesinde Türk Devletleri Örgütü’nde iktidardaki kukla rejime gözlemci statüsü verilmesine odaklanacak. Ve her halükarda İlham Aliyev bu inisiyatifi ortaya koyacaktır. Hepsi bu.
Ve Ermenistan’da bu, kendi egemenliğine yönelik bir tehdit olarak değerlendirilse de, gerçekte Türk dünyasının coğrafi alanının ulaşım-altyapı ayrımını düzeltmekle ilgilidir. Karabağ sorununa zorunlu askeri çözüm, Zengezur koridorundaki o çatlağın nihai bağlantısına mümkün olduğu kadar yakın…”
Türk ve Kazak kaynakları da zirvede Bakü’de “Zangezur Koridoru” olarak adlandırılan projenin beklentilerinin gerçekten tartışıldığını bildiriyor.
Kazakistan bilgi-analitik portalı “Orda” zirveye adanmış yayınında yazıyor. “Zangezur koridorunun tamamlanmasıyla Türkler, Türkiye’den Kazakistan’a ve oradan da Çin’e mal geçişi için doğrudan kara bağlantısına sahip olacaklar. Süreci hızlandırmak için ülkeler sınır kontrol yasalarının, gümrük prosedürlerinin ve hatta tırlar için ortak elektronik karnelerin (gümrük transit belgesi-ed.) uyumlu hale getirilmesi için zaten çok çalışma yaptılar.
Böylece, İstanbul’da 7 ülkenin liderlerinin Erivan’ın arkasından egemen Ermenistan’ın gelecekteki toprakları konusunu tartıştıkları ortaya çıktı. Görünüşe göre AB üyesi Macaristan, Ermenistan’ın AGİT ve KGAÖ müttefikleri Kazakistan ve Kırgızistan, Türkiye ve Azerbaycan’ın RA Syunik bölgesindeki toprakların “en iyi kullanımı” konusundaki tartışmalara katılmasına izin verdi. Ve uluslararası hukuk normlarına ve uluslararası örgütlere üyelikten doğan yükümlülüklere ne ölçüde uygundur?
