ANAEKONOMİSİYASET

Barış yoksa, yol da yok

Barış olmayınca, yollar da açılmaz

Bölgesel iletişim kanallarının engellerinin kaldırılması ile ilgili üçlü Ermeni-Rus-Azerbaycan çalışma grubunun eş başkanları bu yılın Haziran ayında bir araya geldi.

Sınır belirleme konulu üçlü toplantı Ağustos sonunda Moskova’da yapıldı ve taraflar bir sonraki toplantıyı Kasım ayında Brüksel’de yapma konusunda anlaştılar.

Azerbaycan’ın başlattığı saldırganlığın ardından şu anda yeni bir üçlü toplantı gündeminde değil, fakat ikili bir görüşme gerçekleşti gibi.

Ermenistan ve Rusya Başbakan Yardımcıları, 9. Rus-Ermeni bölgeler arası forum çerçevesinde Erivan’da bir araya geldi.

Ulaşım güzergâhlarının açılmasına ilişkin değerlendirmeler ve duyurular yapıldı.

Erivan, koridora karşı olduğu ve bölgesel iletişim kanallarının engellerinin kaldırılmasından yana olduğu konusunda ısrar etmeye devam ediyor.

Yeraskh-Culfa-Ordubad-Meğri-Horadiz demiryolunun yeniden inşasını, Azerbaycan’ın batı bölgelerini Nahçıvan’a bağlayacak bir karayolun inşasını veya yeniden inşasını, sınırda gümrük ve diğer kontrollerin yapılmasını içeren konuyla ilgili anlaşma, 9 Kasım 2020 tarihli üçlü açıklamada yer almıştır.

Bölgesel iletişim kanallarının açılmasına ilişkin üçlü Ermeni-Rus-Azerbaycan çalışma grubu bu yıl Haziran ayında bir kez toplandı. Yeni bir toplantı ile ilgili herhangi bir duyuru yok ancak iletişim kanallarının engelini kaldırmanın ekonomik faydalarına ilişkin hesaplamalar ve tahminler var.

Çalışma grubunun Rus eş başkanı Alexey Overchuk, Ermenistan ile Azerbaycan arasında ulaşımın açılmasının Rusya’dan 5 milyar dolara kadar yatırım girişi için ön koşullar yaratacağına inanıyor.

Rusya Federasyonu Başbakan Yardımcısı bu açıklamayı Erivan’daki 9. Rusya-Ermeni bölgelerarası konferansı sırasında yaptı.

“Liderlerimizin üçlü anlaşmaları ile planlanan bölgedeki ulaşım engellerinin kaldırılmasının, Ermenistan’ın ekonomik kalkınması ve yeni yatırımların gelmesi için yeni fırsatlar yaratacağına inanıyoruz.

Tahminlerimize göre Ermenistan ile Azerbaycan arasında demiryolu ve karayolu yollarının açılması, yaklaşık 4,5 ila 5 milyar dolarlık Rus yatırımının girişi için önkoşul oluşturacaktır.”

Ekonomist Hamlet Mkrtçyan, “Radiolur” ile yaptığı görüşmede, analizlerin yapıldığını ancak henüz dijital bir resmin bulunmadığını belirtiyor.

“Daha kısa ulaşım yolları ve pazarlara ulaşma fırsatları olacak, daha fazla harcama olacak.

Bu lojistik zincirleri kullanabilirsek, daha önceki hesaplamalara göre mal maliyeti yüzde 20-30 oranında düşecek.”

Azerbaycan, bölgedeki ulaşım engellerini kaldırma girişimlerinin yanı sıra, askeri operasyonlar yürütmekte ve saldırganlığını sürdürmektedir.

Ekonomist, şu anda sınırları açmanın mümkün olmadığının görüldüğünü söylüyor.

“Temel olarak Ermenistan sınırının Avrasya Ekonomik Birliği, Türkiye sınırının da AB sınırı olduğunu dikkate almamız gerekiyor.

Dolayısıyla mevcut iç siyasi durumu göz önünde bulundurarak değerlendirmemiz, sınırların açılmasından başka bir alternatifin olmadığı yönünde”,- dedi.

Ermenistan Başbakanı daha önce, Ermeni tarafının teklifler çerçevesinde ancak de jure önemi olan bir anlaşmanın imzalanması halinde karayolu ve demiryolunu inşa etmeye ve açmaya hazır olduğunu belirtti.

Aksi takdirde işlem risklidir.

“Ermenistan’ın hem karayolu hem de demiryolu inşa etmesi ve Azerbaycan’ın sınırı açmayı reddetmesi riski görüyoruz.

Bu durumda ne Ermenistan, ne de Azerbaycan ve üçüncü ülkeler birkaç yüz milyon dolarlık yatırım gerektiren altyapıyı kullanamayacak ve Ermenistan sadece birkaç yüz milyon dolar kaybedecek.”

Güvenlik riskleri de mevcut.

Ekonomist Hamlet Mkrtçyan, Ermeni bir işadamının mallarını Rusya Federasyonu’na veya Ermenistan ve Artsakh’a düşman Azerbaycan toprakları üzerinden başka bir ülkeye teslim etmeye karar vermesinin ne kadar süreceği sorusuna yanıt vermekte zorlanıyor.

“Temel olarak, tüm bunlar bir barış anlaşmasının imzalanması bağlamında düşünülmelidir, çünkü barış yoksa, esasen yollar da açılamaz.

Ancak, çabalarımızı hem Ermenistan’da, hem de Ermenistan dışında sürdürmeli, daha güçlü hale gelmemiz ve komşularımızla bir barış anlaşması imzalamamız gerektiği fikrine odaklanmaya çalışmalıyız.”

Rus tarafı, enerjiden ulaştırmaya ve lojistiğe kadar çeşitli sektörlerde yatırım yapmaya hazır.

Ekonomist Tatul Manaseryan, özellikle enerji sektöründe yatırımların rastgele yapılmadığını söylüyor.

“Enerji sektöründe en büyük yatırımlar Rusya’dan geliyor ve enerji sektörü tüm dünyada politize olmuş bir sektör, salt ekonomik olamaz.

Tabii ki siyasi ve ekonomik açıdan bakarsak her şey yerli yerinde olur.”

Ermenistan’da 40’ın üzerinde büyük Rus şirketi faaliyet göstermektedir.

Bazıları, siyasi-ekonomik olarak kabul edilen alanlarda yer alan büyük vergi mükellefleri listesinde yer almaktadır.

“Gazprom Ermenistan”, “GeoProMining Gold”, “MTS Armenia”, “Rus Demiryolları”, “Rosatom”.

Birikmiş Rus yatırımlarının toplam hacmi, Ermenistan ekonomisindeki toplam yabancı yatırım hacminin neredeyse yüzde 40’ı, yaklaşık 2 milyar dolar.

Daha fazlasını göster
Back to top button