Azerbaycan, Hakari köprüsünün yakınına kurulan kontrol noktasından Artsakh’a çıkışı bir kez daha kapattı. Azerbaycan sınır muhafızları, 25 sağlık personelini Artsakh’tan Ermenistan’a taşıyan Kızıl Haç araçlarını aniden durdurarak onları Stepanakert’e geri dönmeye zorladı.
Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nin Ermenistan’daki heyetinin iletişim başkanı Zara Amatuni, Radiolur’a şu ana kadar güvenlik nedeniyle hasta taşımacılığının askıya alındığını söyledi.
“Bu hastalar Stepanakert’e geri döndüler, ancak yakın gelecekte onları güvenli bir şekilde Ermenistan’a nakledebileceğimizi umuyoruz. Tarafsız bir arabulucu olarak çalışan Uluslararası Kızılhaç Komitesi, bu operasyonları yürütmek için çok önemli olan güvenlik başta olmak üzere durumu günlük olarak izliyor. İlgili kararları o duruma göre ve karar vericilerle yaptığımız görüşmeler sonucunda alıyoruz.”
Azerbaycan tarafı da insani yük taşımacılığını engelledi ve yasakladı. Artsakh insan hakları savunucusu Gegham Stepanyan, “Radiolur” ile yaptığı görüşmede, Azerbaycan tarafının bu adımının, Azerbaycan’ın kontrol noktasının varlığıyla Artsakh halkına terör estirdiğini bir kez daha doğruladığını vurguladı.
“Azerbaycan tarafı yasağı güvenliği sağlamakla açıklıyor. ateş edildiğini ve kontrol noktasından geçmenin güvenli olmadığını söylüyorlar, ancak bunun Azerbaycan’ın Artsakh halkını terörize etmek ve onları kendi kurallarına uymaya zorlamak için başka bir koz kullandığından hiç şüphem yok. Bu adım, Artsakh halkı için hayati önem taşıyan Laçin Koridoru üzerinde bir kontrol noktasının varlığının kabul edilemez olduğunu ve halkımız için ontolojik bir tehdit olduğunu bir kez daha ortaya koymaktadır.”
Ombudsman, kontrol noktasından çıkışı tamamen yasaklamadan önce, Azerbaycan tarafının Artsakh’ın nüfusunu kılık değiştirmiş bir şekilde azaltmaya başladığını vurguluyor. Birkaç gün önce Gegham Stepanyan, Facebook’ta Azerbaycan sınır muhafızlarının Artsakh’tan ayrılanların engellenmeden gitmesine izin verdiğini ancak Stepanakert’e dönmelerine izin vermediğini yazdı.
Stepanyan ayrıca şunları kaydetti: “Artsakh’tan tedavi için ayrılan, dönüş yolunda Azerbaycanlılar tarafından geri gönderilen, yani Artsakh’a girişlerine izin verilmeyen vatandaşlardan bahsediyoruz. Ve evet, Azerbaycan bunu açıkça ilan ediyor, özellikle Aliyev’in meşhur “yol açık, isteyen çıksın” sözüydü. Burada serbest dolaşımdan değil geri çekilmeden bahsettiğimiz aşikar.”
Artsakh’tan Armine Mkrtchyan Nisan ayında Azerbaycan kontrol noktasını geçerek Kızılhaç eşliğinde Yerevan’a gelerek tedavisine devam etti. Bir şekilde karşıya geçtiklerini, Azerbaycan sınır muhafızlarının belgeleri kontrol etmesi ve yolculuklarına devam etmelerine izin vermesinin birkaç saat sürdüğünü söylüyor.
“Şuşi yolunu geçtikten sonra yaklaşık bir saat kontrol noktasında durduk, bize Azerbaycanlıların izin vermesi gerektiğini sonra yola devam etmemizi söylediler ve arabalardan inmemize izin vermediler, sadece arabayı havalandırmak için kapıyı açabileceğini söylediler. Ardından Hakari kontrol noktasına geldik, bizi orada 40 dakika kadar durdurup kontrol ettiler ve bıraktılar.”
Artsakh’ın insan hakları savunucusu bunu çok sorunlu buluyor. Azerbaycan sınır muhafızları, Artsakh vatandaşlarının pasaport verilerini kaydediyor ve kontrol ediyor. Daha sonra bu verileri çeşitli provokasyonlar için kullanabilirler.
“Kara listeler olduğu ve Azerbaycanlıların belirli kişilerin geçişine izin vermeyebileceği yönünde söylentiler var. Dürüst olmak gerekirse, henüz böyle bir uyarı almadık, ancak eminim ki bazı sorunların çıkmasından korkan veya örneğin askeri operasyonlara katılan kişiler, kontrol noktasını geçmekten kaçınırlar. Azerbaycan’ın kontrol noktasını bu insanlara zarar vermek için kullanabileceğini de göz ardı etmiyorum.”dedi Stepanyan.
Bugüne kadar, Artsakh’ın yarım yıldan fazla ablukası sırasında, 560’tan fazla hasta Artsakh’tan Ermenistan’a Kızıl Haç veya Rus barış güçlerinin arabuluculuğu ve refakatinde nakledildi, ayrıca kritik hastaların taşınması imkansız çünkü Azerbaycan tarafı acil durum araçlarının girişine izin vermiyor.
“Radiolur” muhatabı, acil tedaviyi 2,5 ay ertelemek zorunda kaldığını söylüyor. Armine, Kızıl Haç’ın sıraya girdiğini, ardından ihtiyaca ve önceliğe göre transfer edildiğini söylüyor. Artık tedavisi bittikten sonra eve dönüp dönemeyeceğini bilmiyor.
Mkrtchyan, “Sağlık Bakanlığımızı arayıp konuştuğumda bana Ermenistan’da kalmamın daha iyi olacağını, tedavi için tekrar Yerevan’a gelmem gerekirse beni gönderemeyeceklerini söylediler. Her hastayı bir kez gönderebileceğimizi söylüyorlar çünkü uzun kuyruklar var ve durumu ağır olsa bile sırasını bekleyen küçük çocuklar var.”
Artsakh’ın insan hakları savunucusu, Azerbaycan’ın bir başka provokasyon ve yasadışı eylemle Birleşmiş Milletler Uluslararası Adalet Divanı’nın kararını bir kez daha ihlal ettiğini ve yerine getirmediğini vurguladı. Şubat ayında Lahey Mahkemesi, Ermenistan’ın Azerbaycan’a karşı geçici tedbir uygulama talebini kısmen karşılayarak, Azerbaycan’ı vatandaşların, araçların ve yükün Laçin Koridoru boyunca her iki yönde kesintisiz hareketini garanti altına almak için tüm önlemleri almaya mecbur etti. Mahkemenin kararından 4 ay sonra Azerbaycan Artsakh’a çıkışı yasaklamakla kalmıyor, aynı zamanda yeni bir insani kriz tehlikesi yaratıyor.
