24 Şubatta, Rusya-Ukrayna savaşı ikinci yılını doldurdu.
Rusya ile Ukrayna arasındaki silahlı çatışma 2022’de başladı ve Rusya tarafından “özel demilitarizasyon ve Nazilerden arındırma operasyonu” olarak ilan edildi.
Erivan’da düzenlenen konferansta, Ukrayna’da devam eden savaş bağlamında Rusya-Ukrayna çatışmasının Güney Kafkasya üzerindeki etkisi, bölgesel ve küresel aktörlerin katılımı, barış umutları ve barışa yönelik tehditler ele alındı.
Güney Kafkasya’daki durum, İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, savaşlar ve çatışmalarla birlikte değişti.
Bu, bölgenin yapısal özelliklerinden biri haline geldi.
Erivan’da düzenlenen uluslararası konferansın katılımcılarından biri olan Türk siyaset bilimci Mustafa Aydın, Güney Kafkasya’daki duruma bugün baktığımızda bir deja vu hissinin ortaya çıkabileceğini söylüyor.
“Bölgede yine bazı rekabetler görüyoruz.
1990’lı yıllarda buradaki rekabet, özellikle Rusya ve Türkiye arasında oldukça yoğundu.
2000’li yıllarda nüfuz rekabeti daha büyük güçlerden geliyordu, bir yanda Rusya, diğer yanda ABD.
Bugün ise rekabet hem bölgesel, hem de bazı dış güçler arasındadır.”
Türk siyaset bilimci, son zamanlarda bir dizi yeni aktörün bölgeye girmeye çalıştığını belirtiyor.
Bunlardan biri de Ermenistan’da ilişkilerin derinleştirilmesine yönelik görüşmelerin yoğunlaştığı AB’dir.
Mustafa Aydın’a göre AB’nin asıl etkisi Güney Kafkasya’da ortaya çıkacak.
“Şu anda bölgedeki ana temaslar Gürcistan’la.
Ancak AB üyeliğinden bahsederken, bunun gerçeğe dönüşmesinin yıllar alacağını unutmamalıyız.
Gürcistan’ın örgüte katılması halinde, AB bölgede tam teşekküllü bir aktör haline gelecektir.
Lakin bu yıllar alacak.”
Siyaset bilimci Alexander İskandaryan, Rusya’nın bölgedeki jeopolitik rolünün azaldığını belirtiyor.
İskandaryan’ın değerlendirmesine göre Ermenistan, güvenlik de dâhil olmak üzere, Rusya’dan uzaklaşıyor.
“Rusya’nın ne Karabağ’ı işgal eden Azerbaycan’a ne de Karabağ’ı kaybeden Ermenistan’a güvenlik açısından sunabileceği hiçbir şey yok.
Bunun sonucunda Ermenistan, artık güvenliğini Sovyet sonrası bölgenin sınırları dışında arıyor.
Azerbaycan, Rusya’nın Ukrayna ile meşgul olmasından tam anlamıyla yararlandı ve Artsakh’ta barış güçlerinin varlığı sürerken, Artsakh’ta etnik temizlik yaparak, Karabağ sorununu çözdü.”
İngiliz siyaset bilimci Lawrence Broers, 2022 Eylül ayında, Azerbaycan’ın yayılmacı politikasının, Batı’nın karşı gelmesiyle karşı karşıya kaldığı görüşünü bildirdi.
Ona göre Azerbaycan, Ermenistan’a saldırdığında, Bakü’nün saldırgan olduğu açıkça tescillenmiş oldu ve ona karşı tutum değişti.
“Azerbaycan Ermenistan’a saldırırsa, tepkisi Karabağ ihtilafındaki tepkiden farklı olacaktır.
Azerbaycan bundan sonra ne olacağını biliyor.
Dolayısıyla geniş çaplı bir savaş başlatma söyleminden vazgeçerek, sınırın farklı bölgelerinde ısınma yolunu izliyor.”
Konferansta Büyük Britanya’nın Ermenistan’daki Büyükelçisi John Gallagher da hazır bulundu.
Erivan ile Bakü arasında devam eden müzakerelere ilişkin değerlendirmelerde bulunan büyükelçi, hangi platformun daha etkili olduğu konusunda soru işaretleri olabileceğini kaydetti.
Büyükelçi, tarafların bu konuda bir karar vermesi gerektiğini söyledi.
“Rusya’nın önerdiği seçeneklerin kabul edilemez olduğuna dair kanıtlar var.
Lakin bir barış süreci var.
Büyük Britanya, her iki tarafın da yapıcı bir şekilde kabul edebileceği çözümler bulmaları için, her iki ülkeye de destek vermeye hazır.”
Büyükelçi ayrıca Büyük Britanya’nın, ABD ve Avrupa Birliği tarafından desteklenen platformu desteklediğini, ayrıca barış anlaşmasının yakın gelecekte imzalanacağının mümkün olduğuna inanarak, Ermeni ve Azerbaycanlı tarafların yapıcı müzakerelere girişmelerini desteklediğini kaydetti.
