Temel prensipleri belirledik, yerinde uygulayacağız
Ermenistan ve Azerbaycan ilk defa bir konuyu masa etrafında çözdüler, Başbakan Nikol Paşinyan dün Erivan ile Bakü arasında varılan ve aslında Ermenistan-Azerbaycan sınırının çizilmesi sürecini resmen başlatan anlaşmayı böyle değerlendirdi.
Ermenistan ve Azerbaycan, Tavuş bölgesinde sınır çizmeye başlama ve sınır çizme komisyonlarının ortak faaliyetlerine ilişkin yönetmelik taslağı üzerinde anlaşmayı 1 Temmuz’a kadar tamamlama konusunda anlaştılar.
Başbakan, Lori bölgesine yaptığı ziyaret sırasında gazetecilerle yaptığı görüşmede, Alma Ata deklarasyonunun, sınır belirlemesinin temeli haline geldiğini söyledi.
Başbakan Nikol Paşinyan, dün yaşananların ne küçümsenmesi ne de abartılması gerektiğini düşünüyor ve varılan anlaşmaların siyasi önemine vurgu yapıyor.
“Aslında ilk kez Ermenistan ve Azerbaycan’ın bir konuyu masa etrafında çözdüğünü belirtmek çok önemli.”
Çözülen konu, Ermenistan-Azerbaycan sınırının çizilmesi sürecinin Tavuş bölgesinden başlamasıdır.
İlk defa 4 köyden oluşan kesimde sınır tanımlanmış olacak.
Başbakanlık heyeti dün sınırın neye göre çizilmesi gerektiği haritasını sundu.
“Baganis’ten Berkaber’e kadar olan kısım netleşecek.
Silahlı kuvvetler çekilecek, yerlerine sınır muhafızları konuşlandırılacak.
Kısa, fakat makul bir sürede, suni gecikmeler olmadan”,- denildi Başbakanlık ofisinden.
15 Mayıs’a kadar jeodezik ölçümlerle sınırın tanımının yapılması gerektiği kaydedildi.
Alma-Ata deklarasyonunun sınır çizmeye esas kabul edildiği gerçeğinin, Millet Meclisi tarafından onaylanması gereken sınır çizme yönetmeliği taslağında da belirtilmesi gerekiyor.
Başbakan’a göre bu önemli bir detay. Başbakanlık dün, Kırants köyü yakınlarında yolun bir kısmında değişiklik yapılacağını, Voskepar’ın yolla bir sorunu olmayacağını doğruladı.
Varılan anlaşmalara ilişkin değerlendirmelerde bulunan Paşinyan, bunların hem Azerbaycan, hem de Ermenistan için bir başarı olduğunu söylüyor.
“Aslında Ermenistan ve Azerbaycan birbirlerinin toprak bütünlüğünü ikili imzalarla tanıdıklarını teyit etmişler ve sınır belirleme sürecinde yeni bir sınırın değil, Sovyetler Birliği’nin çöküşünden sonra anlaşmanın imzalandığı dönemde hukuki öneme sahip olan hukuki sınırın yeniden oluşturulacağını doğrulamışlardır”.
Başbakan bunun, egemenlik ve bağımsızlığın gelişiminin bir sonraki aşaması için temel taş niteliğinde bir adım olduğunu söyledi.
Varılan anlaşmaların sadece Tavuş’un bu kesiminde değil, Ermenistan sınırının tamamında var olan güvenlik risklerini önemli ölçüde azaltacağına inanmaktadır.
“Bizim beklentimiz ve algımızla barışa doğru gidiyoruz.
Bu aynı zamanda barış süreci açısından da çok önemli bir mihenk taşıdır”,- diyen Paşinyan, G7 ülkelerinin uygulanan ilkeleri koruduğunu hatırlattı.
Varılan anlaşmalara göre Azerbaycan 4 değil 2,5 köy alırken, Ermenistan da güvenlik risklerinin azaltılmasını elde etmektedir.
Paşinyan’ın açıklamasına göre, bu bölgelerdeki silahlı kuvvetlerin sınır muhafızlarıyla değiştirilmesi, burada bir cephe hattının olmayacağı, bir sınırın olacağı anlamına gelecek ve kendi deyimiyle sınır, barışın işaretidir.
“Bu, birbirleriyle etkileşim halinde olan Ermenistan ve Azerbaycan sınır muhafızlarının bağımsız olarak sınırı koruyabileceği anlamına gelecektir.”
Varılan anlaşmaya göre anklav ve eksklavların kaderinin gelecekte belirlenmesi gerekiyor.
Çünkü Artsvaşen, Ermenistan’ın egemen topraklarının bir parçası ve bu konudan vazgeçemezler.
Başbakan’ın formülasyonuna göre ‘alerjik’ bir konu, fakat vazgeçilmeyecek.
“Çünkü Ermenistan’ın 29.743 kilometrekarelik egemen toprakları, bizim açımızdan bir dış bölge, Azerbaycan açısından ise bir yerleşim bölgesi olan Artsvaşen’i de içeriyor”,- diyen Nikol Paşinyan, bölgesel ayrımla ilerleme ihtimalini gerçekçi buluyor.
Paşinyan, komisyonları zorlu bir çalışma sürecinin beklediğini düşünüyor, çünkü bu konu Ermenistan Cumhuriyeti açısından risklerin azaltılmasıyla ilgili.
“Şartlı olarak bu, Ermenistan’ın uluslararası ve bölgesel itibarını her açıdan artıracaktır.
Ermenistan-Azerbaycan ilişkilerinde çok şey değişecek.
Birçok yerde çok şey değişecek.
Lakin şunu da belirtmek isterim ki, elbette Ermenistan’ın egemenliğinin gelişmesini istemeyen güçler de var.
Ermenistan’ın kimliğinin veya devletinin “ileri karakol” mantığına göre gelişmesini istiyorlar ve Ermenistan’ın egemenlik kararını gerçekleştirmemesi için, insanların duygularıyla oynamak da dâhil, her şeyi yapacaklar.”
Bu konuda Başbakan sakin, Voskepar ve Kirants sakinleriyle konuştu.
Bugünden psikolojik bir dönüşümün gerçekleşmesi gerektiğini, artık cephe hattı değil, devlet sınırı olacağını öğütlüyor.
Onun ifadesine göre, sınır muhafızlarının varlığı, ateşin durdurulması anlamına geliyor.
Nikol Paşinyan, önceki anlaşmaların, güvenliğin ve egemenliğin gelişmesi açısından bir dönüm noktası olacağına inanmaktadır.
Başbakan’a göre süreç yönetmelik olmadan başlamış olsa da, bir belge imzalandı ve süreç kaydedilen esaslara göre devam edecek.
Bunları belirleyen belgeler parlamentoda tartışılacak ve ardından sınır çizgisi kurumsal hale gelecek.
