Beyaz Rusya. 2018-2022’de gizli anlaşmalarla Azerbaycan’a gelişmiş silahlar sağladı
Erivan ve Minsk’in Rusya liderliğindeki Uluslararası Savunma İttifakı’nın müttefikleri olmasına rağmen, Belarus, Ermenistan’ın baş düşmanı Azerbaycan’a gelişmiş silahlar sağladı.
Tüm bunları doğrulayan sızdırılmış belgeleri ele geçirdiğini iddia eden POLITICO, bunların Ermenistan’ın askeri ittifaktan çekilme niyetini açıklama kararına ışık tuttuğu belirtiliyor.
POLITICO’ya göre bu, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in eski Sovyet ülkelerinde otoritesini zayıflatacak dramatik bir dönüş.
Rusya’nın sadık müttefiki Belarus’un, 2018’den 2022’ye kadar Azerbaycan’a gelişmiş askeri teçhizat sağladığı yönündeki doğrulanmayan haberi, Ermenistan ihanet olarak değerlendirecektir.
Çarşamba günü Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, üyelerinin “sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmediğini, ancak Azerbaycan ile Ermenistan’a karşı bir savaş planladıklarını” iddia ederek, hükümetinin ittifaktan çekilme sürecini başlatacağını duyurdu.
POLITICO tarafından görüldüğü iddia edilen bir düzineden fazla mektup, diplomatik not, satış ve ihracat belgesi, Belarus’un, Ermenistan ile gerilimin zirvede olduğu 2018 ve 2022 yılları arasında Azerbaycan silahlı kuvvetlerini aktif olarak desteklediğini gösterdiği belirtilmektedir.
Sunulan hizmetler arasında eski topçu ekipmanlarının iyileştirilmesi ve radyo elektronik harp ve insansız hava aracı sistemlerinde kullanılan yeni ekipmanların sağlanması yer aldığı iddia ediliyor.
Belgeler arasında Belarus Devlet Silah İhracat Ajansı’nın,ü Azerbaycan’a yönelik modern topçu hedefleme ekipmanı siparişlerine ilişkin, kendi askeri sanayi şirketlerine yazdığı mektupların yanı sıra Groza-S uçaksavar mobil muharebe sistemlerinin satın alınmasına ilişkin iki ülke arasında yapılan yazışmalar da yer aldığı söyleniyor.
Ne Azerbaycan, ne de Beyaz Rusya hükümetleri medyanın yorum taleplerine yanıt vermedi.
Son yıllarda Azerbaycan ve Ermeni güçleri arasındaki çatışmalarda top ve insansız hava araçları yaygın olarak kullanılmıştır.
Buna Dağlık Karabağ’daki 2020 savaşı da dâhildir.
POLITICO tarafından incelendiği iddia edilmekle birlikte, asılları veya kopyaları ortaya çıkartılmayan diplomatik raporlardan biri, Belarus işletmelerinin “Azerbaycan’ın işgal altındaki topraklarının restorasyonunda ve ayrıca Belarus mal ve hizmetlerinin, ülkeye ihracatında” aktif rol oynadığını belirttiği söyleniyor.
Ayrıca, Azerbaycan’ın Eylül 2022’de Ermenistan Cumhuriyeti topraklarına da işgaller düzenleyerek önemli stratejik yükseklikleri ele geçirdiği de hatırlatılıyor.
O dönemde Ermenistan, KGAÖ’ye destek talebinde bulunmuş ve daha sonra bloğu yükümlülüklerini yerine getirmemekle suçlamıştı.
O tarihten bu yana Ermeni lider Paşinyan, iki eski Sovyet cumhuriyetinin gergin sınırındaki AB gözlem misyonunu genişletmeyi ve ABD birliklerini ortak tatbikatlara davet etmeyi kabul etti.
Erivan Bölgesel Demokrasi ve Güvenlik Merkezi’nin askeri analisti Eduard Arakelyan, sızdırılan belgelerin Azerbaycan’ın hem Dağlık Karabağ’da, hem de Ermenistan’a karşı son savaşlarda kullandığı ekipmanlara atıfta bulunduğunu açıkladı.
“Bu teknik, Ermeni birliklerine karşı yıkıcı bir etki yaratacak şekilde kullanılmış ve Ermenistan’ın müttefiki olan bir ülke tarafından sağlanmıştır.
Resmi olarak bu, KGAÖ ittifakının tamamen ihlalidir, fakat pratikte ittifakın Azerbaycan’ı daha çok desteklediğini her zaman biliyorduk”,- dedi.
Belarus Cumhurbaşkanı Alexander Lukashenko, kâğıt üzerinde Ermenistan’ın müttefiki olmasına rağmen, daha önce Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev’i “bizim adamımız” olarak tanımlamış ve KGAÖ’nün kendisine karşı çıkmasının “yanlış” olacağını söylemişti.
Buna karşılık Aliyev 2022’de “KGAÖ’de Ermenistan’dan daha fazla dostumuz var” dedi.
Uzmanlar, Moskova’nın en yakın müttefiklerinden biri olan Belarus’un, Kremlin’in zımni desteği olmadan faaliyet göstermesinin pek mümkün olmadığını söylüyor.
Demokrasileri Savunma Vakfı araştırmacısı Ivana Stradner, “Bu toplu silahlı saldırıların Moskova’nın bilgisi olmadan gerçekleşebileceğini ve Rusya’nın isterse durduramayacağını düşünmek saçmalık.
Moskova’ya gelince sadakat diye bir şey yoktur, müttefiklerin pahasına yapılsa bile, önemli olan herkesin kendi güvenliğini sağlamasıdır”,- dedi.
