Ermenistan Ulusal Meclisi-Hükümetinin soru-cevap oturumunda Başbakan Nikol Paşinyan, Ermenistan’ın bölgedeki durumu istikrarsızlaştırmaya yönelik her türlü eyleminin hariç tutulduğunu belirtti. Paşinyan ayrıca Ermenistan’ın barış gündemine bağlılığını sürdürdüğünü vurgulayarak, halihazırda yüzde 90 oranında mutabakata varılan barış anlaşmasına ilişkin çalışmaların aktif hale getirilerek imzalanmasını umduğunu ifade etti. Bu açıklamayla birlikte yine Bakü’den Ermenistan’a en üst düzeyde suçlamalarda bulunuldu. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, “efsanevi” büyük Ermenistan hayallerinin kalıcı barışın sağlanmasına engel olduğunu belirtti. Yine Ermeni Anayasası’nda “Azerbaycan’a karşı bölgesel iddialar” olduğunu iddia etti ve Ermenistan’ın hızlı silahlanmasının barış sürecini de engellediğini vurguladı. Nitekim Ermenistan Başbakanı da çeşitli konuşmalarında Azerbaycan’ın suçlamalarına değindi.
Azerbaycan Cumhurbaşkanı, “efsanevi” büyük Ermenistan hayallerinin kalıcı barışa engel olduğunu belirterek, Ermenistan Cumhuriyeti Anayasası’nda yer alan “Azerbaycan’a yönelik toprak iddialarının” da barış sürecine engel olduğunu sözlerine ekledi. Aliyev bunu, sözde “Batı Azerbaycan” topluluğunun Bakü’de “Ermenistan’dan zorla yerinden edilen Azerbaycanlılar için adaletin sağlanması, geri dönüş hakkı” konulu 2. uluslararası konferansının katılımcılarına söyledi. Bakü, “Batı Azerbaycan” derken, Ermenistan Cumhuriyeti’nin egemen toprakları anlamına geliyor.
Nitekim Ermenistan Başbakanı çeşitli konuşmalarında defalarca Azerbaycan’ın suçlamalarına değinmiştir.
Nitekim 11 Eylül’de TBMM-Hükümet soru-cevap oturumunda Nikol Paşinyan, toprak emelleri olan Azerbaycan Anayasası’ndan farklı olarak Ermenistan Anayasası’nın Azerbaycan’a yönelik toprak talepleri içermediğini açıkladı. Ayrıca Azerbaycan’ın Ermenistan Cumhuriyeti Anayasası’na ilişkin tutumuna da değinen Paşinyan, konunun iki açıdan değerlendirilmesi gerektiğini kaydetti. “Azerbaycan, Ermenistan Cumhuriyeti Anayasası’nda toprak iddiası mı istiyor, yoksa bu konuda samimi kaygıları mı var?” Başbakan ikinci meseleye odaklandı ve ilkini “başka bir vaka” olarak nitelendirdi.
“Önerdiğimiz mantık nedir?” Anayasaya aykırı uluslararası anlaşmalar onaylanamaz. Diyelim ki, Ermenistan’ın Azerbaycan’dan toprak talebi olmadığının belirtildiği bir barış anlaşması imzaladık. Bu konu Anayasa Mahkemesi’ne taşınıyor. Eğer AYM bu hükmün Anayasamıza uygun olmadığına karar verirse Azerbaycan’dan toprak taleplerimiz olduğu ve bu duruma karşı tavır almamız gerektiği kaydediliyor. Aksi takdirde, AYM barış anlaşmasının Anayasaya uygun olduğunu teyit ederse, Ermenistan’ın Azerbaycan’a karşı toprak iddiasının olmaması hukuken bağlayıcı hale gelir.”
Paşinyan’a göre barış anlaşmasının imzalanıp onaylanmasının ardından Azerbaycan’ın kaygıları tamamen ortadan kalkarken, Ermenistan’ın kaygıları da giderildi. Aynı zamanda Azerbaycan Anayasası’nda Ermenistan’a karşı toprak iddiaları bulunmasına rağmen Ermenistan hükümetinin bu konuyu gündeme getirmediğini vurguladı.
“Bunu konuşmuyoruz çünkü Ermenistan’da yaşanacak süreç kendi ülkelerine de aynı şekilde işleyecek ve o konu çözülecektir.”
Paşinyan, bazı analistlerin Azerbaycan’ın Ermenistan Cumhuriyeti Anayasası tartışmalarıyla barış sürecini çıkmaza soktuğu, böylece anayasasındaki toprak iddialarını ele almak veya açık tutmak zorunda kalmadığı yönündeki gözlemlerine de değindi.
“Anlaşma, Ermenistan’ı suçlayarak imzalanmadı, bu da Azerbaycan anayasasındaki toprak iddialarının Ermenistan’a karşı hukuki olarak geçerli olmaya devam ettiği anlamına geliyor.”
Paşinyan’ın gözlemine göre, eğer Ermenistan şimdi Azerbaycan’dan anayasasını değiştirmesini talep ederse, bu, konuyu kasıtlı olarak çıkmaza sokmak anlamına gelecektir. Ancak bu, endişe verici olmadığı için değil, barış anlaşması taslağının halihazırda üzerinde anlaşmaya varılan maddeleri bu sorunu tamamen çözdüğü için gerçekleşmeyecek.
Önceki gün Başbakan Paşinyan, Ermenistan’ın bölgedeki durumu istikrarsızlaştırmayı amaçlayan herhangi bir eylemde bulunabileceği ihtimalini reddetti. Azerbaycan’ın Ermenistan’a yönelik saldırısı sonucunda toprakların işgal edildiğini ancak Ermenistan’ın gündeminde bu bölgelerin askeri yollarla geri verilmesi gibi bir sorunun bulunmadığını doğruluyor. Paşinyan, barış gündeminin müzakereler yoluyla toprakların geri verilmesine fırsat vermesini umuyor.
“Barış gündemine bağlıyız. Ermenistan’ın hiçbir komşusuyla bu anlamda askeri sorunu yoktur. Biz tüm komşularımızın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini tanıdık ve tanıyoruz. Umarım barış anlaşması taslağı üzerindeki çalışmaları yoğunlaştırırız, çünkü aslında işin yüzde 90’ı tamamlandı ve geriye son çabanın gösterilerek barış anlaşmasının imzalanması kaldı.”
Başbakan Nikol Paşinyan parlamentoda sorunun cevabını verdi, Ermenistan-Azerbaycan ilişkilerinde gerilimin tırmanmasının hiçbir temeli yok.
