İnsan hakları örgütü Freedom House, Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığı ile Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’a yönelik saldırısı arasında paralellik kuran ve ikincisini “etnik temizlik” olarak nitelendiren Milletler Transit 2024 adlı yıllık raporunu yayınladı.
Freedom House’un Nations in Transit 2024 yıllık raporuna göre, Moskova’nın Ukrayna’yı yok etme savaşı ve iktidardaki rejimin Azerbaycan’ı askeri olarak ele geçirmesi ve Dağlık Karabağ’daki etnik temizlik, “otoriterliğin genişlemesinin” ölümcül sonuçlarını ortaya çıkardı.
Freedom House’un kıdemli araştırmacılarından Mike Smeltzer, raporun demokratik yönetişimin kurumsal faktörlerine odaklandığını, demokrasilerin ve kurumların insanların temel haklarını nasıl sağladığı, koruduğu ve desteklediğini incelediğini belirtiyor. Raporun ortak yazarına göre 2023’te demokraside daha geniş bir düşüş eğilimi kaydedildi.
İnsan hakları örgütünün raporuna göre, “Azerbaycan rejiminin Dağlık Karabağ’daki vahşi saldırısı”, Ermenistan’ın demokratikleşme çabalarını olumsuz etkilemiş, bunun sonucunda orada yaşayan 120 binden fazla Ermeni, kaçarak Ermenistan’a yerleşmek zorunda kalmıştı.
Rusya’nın Ukrayna’ya yönelik saldırganlığı ile Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’daki askeri operasyonları arasında paralellik kuran raporda şunlar belirtiliyor:
“Azerbaycan rejiminin Eylül 2023’te Dağlık Karabağ’a yönelik son saldırısının ana nedeni Kremlin’in Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgal etmesi değildi. Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, uzun süredir Ermeni yerleşim bölgesinin fiili bağımsızlığını ortadan kaldırma niyetinden açıkça bahsediyor.”
Rapora göre Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı, “Kremlin’in dikkati ve kaynakları Kafkasya’daki barışı koruma taahhütlerinden başka yöne yönlendirilirken ve demokratik dünya Kiev’i desteklemeye odaklanmışken”, [Azerbaycan’ın] Dağlık Karabağ’ı fethetmesine kapıyı açtı.
Raporda, Dağlık Karabağ’da fiili hükümet ve savunma sisteminin çökmesinin 120.000 Ermeni’nin “hayatlarını kurtarmak için” ülkeyi terk etmek zorunda kaldığı belirtiliyor. Raporda bunu “etnik temizlik” olarak tanımladı.
Aynı zamanda raporda şunlar belirtiliyor: “Azerbaycan silahlı kuvvetleri, önceki yıllarda yaşanan çok sayıda çatışmanın ardından Ermenistan Cumhuriyeti’nin varlığını tehdit etmeye devam etti ve bu ülkenin topraklarının bir kısmını ele geçirdi.”
“Otoriter yayılmanın yıkıcı sonuçlarını hem Ukrayna’da hem de Dağlık Karabağ’da gördük. Orada duracağına inanmamız için hiçbir neden yok. Aslında bu otokrasilere karşı direnememenin onların devam etme olasılığını artırdığını görüyoruz.” ifade edildi
Rapor şunu vurguluyor: “Bazı demokratik ülkeler Ukrayna’ya önemli destek sağladı, ancak Azerbaycan ordusu 120 binden fazla Ermeniyi Dağlık Karabağ’dan zorla uzaklaştırdığında, uluslararası toplum çoğunlukla sembolik çağrılarla ve endişelerini dile getirerek karşılık verdi.”
