Bugün Ermeni Soykırımı’nın 109. yıldönümü
Osmanlı İmparatorluğu’nda 1,5 milyondan fazla Ermeni’nin katledildiği 1915’te yaşanan suç 20. yüzyılın ilk Soykırımı olarak biliniyor.
Osmanlı İmparatorluğu’nun iktidar partisi Jön Türk ‘İttihat ve Teraki’ partisinin 1915-1923 yıllarında düzenlediği Ermeni Soykırımı sonucunda, Batı Ermenistan da dahil olmak üzere Osmanlı İmparatorluğu’nun Ermeni nüfusu kitlecel zorunlu tehcire maruz kaldı ve yok edildi.
24 Nisan 1915, önceden hazırlanan listelere göre Konstantinopolis’te yaklaşık 235 Ermeni aydınının tutuklandığı Ermeni Soykırımı kurbanlarının anıldığı gün olarak kabul edilir.
Geniş anlamda, Ermeni Soykırımı, 1894-1923 tarihlerinde Osmanlı İmparatorluğu ve Türkiye’nin farklı rejimleri tarafından planlanan ve Ermeni halkına karşı devamlı olarak işlenen soykırım eylemleri, vatanlarından edilmesi, Ermenileri yok etmeye yönelik kitlesel katliamların yanısıra bir suçun devamına ve yeni soykırımlar işlemeyi teşvik etmeye yol açan soykırımın inkar edilmesi, sorumluklarından kaçma, işlenmiş suçları ve sonuçlarını susturmaya veya haklı çıkarmaya yönelik tüm girişimleri dahil ediyor.
Ermeni Soykırımı birkaç aşamada gerçekleştirildi: Ermeni askerlerinin silahsızlandırılması, Ermenilerin sınır bölgelerinden seçici olarak tehcir edilmesi, “Tehcir Kanunu”nun kabul edilmesi, Ermenilerin toplu tehciri ve katledilmesi. Ermeni Soykırımının baş mimarları Talat, Cemal ve Enver’in yanı sıra “Teşkilât-ı Mahsusa’nın kurucularından olan Bahaddin Şakir’dir. Ermeni Soykırımı ile eş zamanlı olarak Osmanlı İmparatorluğu’nda Asurların ve Pontus Rumlarının katliamları yaşandı.
Ermeni diasporasının çoğu, Osmanlı İmparatorluğu’ndan zurunlu tehcire maruz kalan ve Ermeni Soykırımı’ndan kurtulan Ermenilerden geliyor.
Holokost’tan sonra Ermeni Soykırımı tarihte en çok araştırılan ikinci soykırım olarak kabul edilir. 24 Mayıs 1915 tarihli ortak bildiride, tarihte ilk kez müttefik ülkeler (Büyük Britanya, Fransa ve Rusya İmparatorluğu), Ermenilerin toplu katliamlarını ‘insanlığa karşı suç’ olarak nitelendirdiler.
Ermeni Soykırımı’nı kabul eden ilk ülke 1965’te Uruguay olmuştu.
Diğer ülkeler şunlar: Arjantin, Avusturya, Belçika, Bolivya, Brezilya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Fransa, Hollanda, İtalya, İsveç, İsviçre, Kanada, Kıbrıs, Litvanya, Lübnan, Lüksemburg, Paraguay, Polonya, Rusya, Slovakya, Şili, Uruguay, Vatikan, Venezuela, Yunanistan.
2021’de ABD Başkanı Joe Biden, 24 Nisan mesajında bu terimi iki kez kullanarak Ermeni Soykırımı’nı resmen tanıdı ve 24 Nisan’ı Ermeni Soykırımını Anma Günü ilan etti.
ABD Kongresinin Temsilciler Meclisi ve Senatosu, Aralık 2019’da Ermeni Soykırımı’nı tanıdı. Osmanlı hükümeti tarafından işlenen Ermeni Soykırımı gerçeği, birçok ülke, devlet ve uluslararası kuruluşun görgü tanıklarının ifadeleri, kanunları, kararları ile doğrulanmış, tanınmış ve teyit edilmiştir.
