Ankara, Bakü ve Tiflis arasındaki üçlü işbirliği, uzun yıllardır Gürcistan için altyapı, petrol ve gaz ve demiryolu projelerinin uygulanmasına yönelikti. Gürcistan için, aralarında uzman Johnny Melikyan’ın askeri bileşeni dikkate almadığı açık sorunları çözmenin bir yoludur. Melikyan, “Ankara, Gürcistan’ın çizdiği kırmızı çizgileri memnun olmasa da anlıyor” dedi.
“Farklı yıllarda farklı eyaletlerin topraklarında egzersizler yapılıyor, bu yüzden bu konular bu sorunları net bir şekilde çözüyor. Bu formatta askeri işbirliğinin daha da genişletilmesi veya derinleştirilmesi yönünde bir eğilim görmüyorum.”
Melikyan, 1990’larda kurulan Gürcü-Türk işbirliğini hatırlatıyor. Bu çerçevede, Türk tarafı, Gürcistan’ın kuvvet potansiyelinin geliştirilmesine, örneğin herhangi bir askeri birimde yenileme çalışmalarının yapılması için yıllık olarak sembolik bir miktar para tahsis etmektedir. Uzmana göre bu işbirliği aynı zamanda sembolik ve Ermenistan için risk içermiyor.
Bu, Gürcistan-Türkiye işbirliğinin sonu değil, iki ülke de NATO programlarına katılıyor. Türkiye bir NATO üyesidir ve Gürcistan, NATO’ya katılmak amacıyla Avrupa-Atlantik entegrasyonuna doğru ilerlemektedir. Gürcistan, Türkiye ile işbirliğini bu yörüngede görmektedir.
“Bir yandan ticari bir işbirliği, Türkiye son 15 yıldır Gürcistan’ın ticaret ortaklarından biri. Öte yandan Tiflis, tüm bunların kırmızı çizginin dışında olduğunu açıkça belirtiyor. Amaç, NATO üyeliği yolunda bir ara yapı oluşturmak değil, net soruları yanıtlamak veya sorunları askeri işbirliği yoluyla çözmektir. Melikyan, “Bizim için herhangi bir tehlike görmüyorum, çünkü askeri tatbikatların çözmesi gereken tüm sorunlar açık ve bizimle hiçbir ilgisi yok” diyor.
Türkiye, Azerbaycan ve Gürcistan’ın katılımıyla gerçekleştirilen “Eternity” yıllık askeri tatbikatlarının amacı, olası tehditlere karşı Bakü-Tiflis-Ceyhan petrol boru hattının güvenliğini sağlamaktır. Melikyan’a göre, Artsakh savaşından önce Türkiye, Gürcistan da dahil olmak üzere yıllardır bölgeyi aktif olarak işgal etmeye çalışıyordu. Ancak süreç, 2012’de Gürcistan’da bir hükümet değişikliği gerçekleştiğinde saptı. İktidardaki Gürcü Rüyası partisi Türkiye ile kırmızı çizgilerini net bir şekilde belirledi.
Türkolog Andranik İspiryan, Türkiye’nin NATO’nun en büyük, Avrupa’nın ise ilk ordusuna sahip ülkesi olduğunu hatırlatıyor. Ve bu gerçeğe rağmen, Türkolog bu askeri tatbikatları yapmakta değil, Ermeni lobisinin ciddi anlamda Türk lobisinden daha aşağı olmasında bir sorun görüyor.
“Bu askeri tatbikat, Ermenistan’ın güvenliğini doğrudan tehdit etmiyor, ancak doğal tehlikeleri var. Gürcistan, uzun yıllardır Azerbaycan ve Türkiye lobiciliğinin güçlü etkisi altındadır.
Türkiye’nin Gürcistan’da oldukça büyük yatırımları olduğu, Azerbaycan da dahil olmak üzere Gürcistan’da çok para harcadığı ve siyasi bağlamda politikacıların, ekonomik ve sosyal faaliyetlerin finansmanına yönelik olduğu bir sır değil. İspiryan, “Maalesef Azerbaycan ve Türkiye’nin Gürcistan’daki etkisi oldukça büyük ve bu bizim için sorunlu” dedi.
Türkoloğ’a göre Gürcistan’daki Ermeni karşıtı eylemlerin, açıklamaların ve yayınların arkasında Azeri-Türk parasıyla beslenen kaynaklar var. İspiryan’a göre Gürcistan’daki temel sorunumuz, tehlikelerinden türeyen devam eden askeri tatbikatlar değil, esas olarak Azeri-Türk lobiciliğidir.
“Bu bağlamda, Ermenistan-Gürcistan ilişkilerinin Azerbaycan-Gürcistan veya Türkiye-Gürcistan ilişkilerine göre ciddi, çok ciddi alt düzeyde, çok kusurlu olduğunu kabul etmeliyiz. İspiryan, “Bu, ülkemizin ciddi bir ihmalidir” diyor.
Türkolog, “Ciddi ihmali düzeltmek için Gürcistan ile ciddi bir politika izlenmeli” dedi. Uzman Melikyan da bu gözleme katılıyor. Artsakh savaşından sonra yeni oluşan statüko koşullarında Tiflis’in Türkiye’nin bölgede güçlenmesinin yarattığı riskleri en aza indirmeye çalışacağını söylüyor.
