Amerikalı gazeteci Lindsey Snell’in Twitter hesabından yaptığı paylaşımda Suriyeli paralı askerler, “Süleyman Şah” tugayının lideri Ebu Hamşa’nın Azerbaycan’ın Artsakh’a karşı savaşı için kendilerine ödeme yapmadığından şikayet ediyor. Bu yayın, Azerbaycan’ın 44 günlük Artsakh savaşına Suriye paralı askerlerini dahil ettiği bir başka gerçektir.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin Türkiye ve Azerbaycan aleyhine Ermeni vatandaşlarının haklarını ihlal ettiği gerekçesiyle yaptığı şikayette öne sürülen argümanlardan biri de paralı teröristlerin olaya karışması ve onları köleleştirmesidir.
İnsan hakları aktivisti Artak Zeynalyan, AİHM’nin karar vermesinin ne kadar süreceğini ve bundan sonra ne olacağını yanıtlıyor.
Aralık 2020’nin ortalarında BBC, isimlerini açıklamadan, yüksek bir maaş vaadi karşılığında Azerbaycan’a nasıl taşındıklarını ve ön saflarda göründüklerini anlatan dört Suriyeli paralı askerle konuştu.
Türkiye destekli Suriye Ulusal Ordusu tarafından askere alınan yaklaşık 4 bin kişi, Türk askeri nakliye uçakları ile Türkiye toprakları üzerinden Azerbaycan’a nakledildi. Bu, Ermenistan Soruşturma Komitesi tarafından da doğrulandı.
Artsakh savaşında öldürülen paralı askerlerin kesin sayısı bilinmiyor ancak Büyük Britanya’da faaliyet gösteren “Suriye İnsan Hakları Merkezi”ne göre Artsakh’ta 500’den fazla Suriyeli paralı asker öldürüldü.
Türkiye ve Azerbaycan, Suriye paralı askerlerinin Karabağ savaşına katılımını hâlâ reddediyor. Ancak paralı askerlerin ifadelerinden istihbarat servislerinin videolarına, fotoğraflarına, verilerine kadar bunu kanıtlayacak pek çok gerçek var. Bu, 44 gün süren savaşta Ermeni tarafının iki Suriyeli paralı askerinin ele geçirilmesi gerçeğini daha da yadsınamaz kılıyor. Ermenistan’da suçlandılar, EC Soruşturma Komitesi defalarca teröristlerin savaş esiri olmadıklarını, dolayısıyla takas veya iadeye tabi olmadıklarını belirtti.
Ermenistan İnsan Hakları Savunucusu Arman Tatoyan, paralı askerlerin ve cihatçıların katılımının bir savaş suçu olduğunu defalarca belirtti ve Artsakh Cumhuriyeti Savunma Ordusu askerlerinin silahlarını toplayan paralı teröristin, mühimmat kullanmaktan heyecanla bahsettiğine göre kanıtlar yayınladı. diğer ülkeler.
Ermeni tarafı, Suriye paralı askerlerinin savaşa karıştığını kanıtlayan kanıtları AİHM’e gönderdi. Aynı zamanda, Strazburg mahkemesine, Türkiye’nin Avrupa Mahkemesi’nin kararına uymadığını ve bölgeye doğrudan ve dolaylı olarak müdahil olmaya devam ettiğini gösteren ek kanıtlar sunuldu.
İnsan hakları aktivisti, eski Adalet Bakanı Artak Zeynalyan, “Radiolur”a, Ermeni tarafının Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne Türkiye ve Azerbaycan aleyhine sunduğu şikayetin argümanlarından birinin de paralı teröristleri cezbetme ve köleleştirme meselesi olduğunu söyledi.
İnsan hakları aktivisti, 2020 olaylarıyla ilgili olarak Avrupa Mahkemesi’ne sunulan olgular hakkında karar vermenin yıllar sürdüğünü, Avrupa Mahkemesi’nin kararını uzun süre bekleyebileceğimizi, sürecin zaman alıcı olduğunu söylüyor, Fakat bir şey kesindir.
“Davalar Avrupa Mahkemesi’nin kararıyla sona erecek. Yıllar alacak, şikayet davalıya gönderilecek, sonra davacıya gönderilecek, ardından davacı mütalaasını sunacak. Zeynalyan, “Azerbaycan da karşılık olarak bir süre isteyecek, her seferinde yanıt verme süresini uzatacak” dedi.
Avrupa Yüksek Mahkemesi’nin kararı bize ne verecek, Türkiye ve Azerbaycan’ın kararı infaz etmemesinin ardından ne gelecek? İnsan hakları aktivisti cevaplıyor. “AİHM kararı, hakkın ihlali gerçeğini kabul ediyor, karar ayrıca davalı devletin ihlal miktarını mağdura adil tazminat olarak üç ay içinde ödemesi gerektiği adil bir tazminat sağlıyor.
Ancak bu kararın değeri değil, hakkın ihlalinden önceki durumun iade edilmesi gerektiği ve yaşam hakkı, insan işkencesinden kurtulma hakkı ihlal edilmişse, Devletin de etkin bir soruşturma yürütmesi gerekir. Dengeyi yeniden sağlamak için devletin suçluları belirlemesi, mahkum etmesi ve cezayı sonuna kadar çekmesi gerekir, bu sırada herhangi bir ayrıntının ihlali aynı ihlal edilen hakkın ihlaline yol açar.”
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin bir kararı olması durumunda Türkiye ve Azerbaycan’ın bunu uygulamasını beklemek ne kadar gerçekçi?
Hem savaş öncesi hem de savaş sonrası dönemde bölgede paralı askerlerin varlığı tehlikeli olmaya devam ediyor, özellikle bu savaş sonrası dönemde Azerbaycan tarafının işgal altındaki toprakları işgal eden paralı asker söylentileri yaymaya devam etmesi bağlamında.
